“Çılgın, özgür, dinamik, hayalperest... Belki de bu nedenle konuşur ağaçlar, kuşlar, kâğıtlar, dinozorlar; bu nedenle uçar yataklar, çocuklar, tabaklar; trafik lambası oyun oynarken, arkadaş olur filler, zürafalar; canı pek sıkılır aydedenin; ille de denizin altını merak eder vapurlar... Bu çılgın düşünceler ve imgeler, başımın içinde döner durur, en ciddi iş toplantılarında bile beni güldürür” diye yazmıştı Aytül Akal. 

Annemin bir arkadaşı yılbaşında armağan olarak el emeği kitap ayraçları yapmış arkadaşlarına. Geçen Pazar ziyarete gittiğimde annem, “Benim işime yaramaz, al senin olsun,” diyerek bana verdi ayracını. Neden işine yaramaz? Çünkü annem kitap okumaz. Gerçekten de, kitaplığı olmayan bir evde büyüdüm ben. Gazete okunurdu, radyo dinlenirdi, oyun oynanırdı, ama kitap... O, bizim yaşamımızın dışında bir yabancıydı sanki, benim bir-iki, ablamın iki-üç kitabı vardı belki, hepsi o kadar.

Çevre tüm canlıların yaşamında önemli bir rol oynamaktadır. Temiz bir çevrede yaşamak bütün insanların ortak isteğidir. Zira çevreden en çok yararlanan insanlar, ama en çok kirleten de yine insanlardır.

Masalların çocuğun sosyal ve kültürel gelişimine etkisi yadsınamaz. Çocuk daha okuma yazmayı öğrenmeden, masallar sayesinde demokratik yaşamın ilke ve değerlerini -ki bunlar, başkalarının hakkına saygı duyma, yardımlaşma, paylaşma, yöneticilerini seçebilme, çokseslilik, kendi hakkında karar verebilme, kendine güven, zorluklarla baş edebilme, söz dinleme, sevgi, arkadaşlık, dostluk, iyilik, doğruluk vb.- öğrenebilir. Bu değerler aynı zamanda çocuğun sosyalleşmesini de sağlar. Sosyalleşen, demokratik yaşamın ilkelerini öğrenen çocuk, gelecekte karşılaşacağı durumlara hazır hale gelir. Çocuklar bu ilkeleri ne kadar erken öğrenirlerse, çağdaş yaşama uyum süreçleri de o denli kısa olur.

Bu makale “V. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu (Eskişehir, 2012)”nda sunulmuştur.

Ramazan Volkan Çoban
Balıkesir Ünversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiatı Eğitimi

Akal, kitaplarını yazarken kendisinin kişisel yaklaşımlarını ve yazar otoritesini bir kenara bırakarak, birçok çocuk kitabı yazarı gibi çocuğu küçümseyecek derecede her şeyi bilen bir yetişkinden çok kendini çocuk okurunun yerine koymuş ve onunla beraber düşünmüştür.